Over de stichting, ANBI status en meer

Organisatie

Over Park Vijversburg

Natuur en cultuur gaan samen in park Vijversburg. Het historische deel van het park  is voor het grootste deel aangelegd in de 19e eeuw. Het park biedt rust en ruimte. Vanaf het begin van deze eeuw is er veel in het park veranderd. Het park is fors uitgebreid en er zijn allerlei nieuwe voorzieningen bij gekomen. Voor het publiek is er nu veel meer te doen en te beleven. En het wandelgebied is flink groter.

Eerste fase uitbreiding
De uitbreiding van het park is in twee fasen uitgevoerd. De eerste fase is in 2005 afgerond. Aan de noordkant ligt de ‘Overtuin’ met als blikvanger een beeld van Rudi van de Wint. Aan de zuidzijde is een lommerrijke parkeerplaats aangelegd. Ook zijn een spiegelgracht en een belvedèreheuvel gerealiseerd in het Historisch Park.

Tweede fase uitbreiding
De tweede fase ging in 2009 van start en bestaat uit de volgende onderdelen:

  • De restauratie van Villa Vijversburg.
  • De bouw van een nieuw bezoekerscentrum: een Paviljoen van glas.
  • De aanleg van een cultureel podium.
  • De inrichting van voormalige agrarische gronden tot drie nieuwe parkdelen.

De nieuwe parkdelen zijn:

  • Ooievaarsnest, in dit gebied is een kunstzinnig landschap aangelegd ontworpen door de Duitse kunstenaar Tobias Rehberger.
  • De Dwaalster, een weilandpark in de vorm van een dwaalster, met hoge heggen.
  • Frijlân, een ontdekkingsgebied voor kinderen met prachtige bloemen en planten.

Aanbesteding
Landschapsarchitect Wijbe de Vries en architectenbureau Adema hebben de eerste plannen voor deze fase gemaakt. Op basis hiervan heeft kunstadviseur Kie Ellens samen met het bestuur van het park het ‘Programma van Eisen’ opgesteld. In dit programma staan de wensen en eisen voor de onderdelen van fase twee. De opdrachten zijn gegund conform de geldende aanbestedingsregels. Projectleider Mart Lenis werd aangetrokken voor de begeleiding van het gehele uitbreidingsproject.

Wie waren de ontwerpers?
De volgende personen en organisaties hebben een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van de tweede fase:

  • Architectenduo: Marieke Kums van Studio Maks en Junya Ishigami. Zij ontwierpen het Paviljoen en stelden het restauratieplan op van Villa Vijversburg. Daarbij kregen ze advies van het technisch bedrijf ABT.
  • Landschapsarchitect: LOLA Landscape Architects/Peter Veenstra met ondersteuning van Deltavormgroep/Michel Huls. Zij ontwierpen de parkdelen Dwaalster en Frijlân. Piet Oudolf adviseerde bij de beplanting en Heilien Tonckens zorgde voor de spelaanleidingen in Frijlân.
  • Kunstenaar: Tobias Rehberger heeft in het parkdeel “Ooievaarsnest” een kunstzinnig landschap aangelegd.

Wie voerden de plannen uit?
Voor de uitvoering zijn in 2014 de volgende bedrijven geselecteerd:

  • Bouwbedrijf Jurriëns Noord voor de aanleg van het paviljoen, podium en parktoilet en voor de restauratie van Villa Vijversburg. Onderaannemers zijn o.a.: Steinfort Glas BV, Veenstra BV, De Noordhoek Schilderwerken en WMR.
  • Grondverzet Van der Meer BV voor de aanleg van de drie parkdelen. Onderaannemers zijn o.a.: Empatec voor de beplanting, Cees Zijsling Techniek, Smederij Easterhei en Fa. Epema.
  • Adviseur Elle van der Veen van de gemeente Tytsjerksteradiel coördineerde en begeleidde de aanleg van de parkdelen.

Het resultaat
Na de inrichting van voormalige agrarische gronden, bedraagt de oppervlakte van het park ruim 30 hectare. Het nieuwe deel van het park krijgt een spannende invulling, waarin kunst een belangrijke rol speelt. Dankzij de gerestaureerde villa en het nieuwe bezoekerscentrum is er nu meer ruimte voor binnenactiviteiten. Zo is een prachtig park ontstaan met bovenregionale allure, waarin cultuur, welzijn, historie, natuur en kunst met elkaar verweven zijn.

Stichting op Toutenburg

Stichting Op Toutenburg beheert park Vijversburg. De naam van de Stichting is afgeleid van stadhouder Schenk van Toutenburg, die in 1528 een buitenverblijf aanlegde op de plaats van de huidige woningen. De Stichting Op Toutenburg is in 1892 testamentair opgericht uit de erfenis van Age Looxma Ypeij. De Stichting beheert landgoed Vijversburg, bestaande uit Villa Vijversburg, omliggend park, landbouwgronden en twintig stichtingswoningen met tuinen. Inkomsten ontvangt de Stichting uit huuropbrengst van de twintig woningen en pachtgelden van de landbouwgronden die zij bezit.

Bestuursleden en medewerkers
De Stichting wordt bestuurd door drie bestuursleden, regenten genoemd, die ondersteund worden door twee bureaumedewerkers. De onderhoudswerkzaamheden in het park worden uitgevoerd door twee parkhoveniers.

Samenwerking
De Stichting heeft een samenwerkingscontract met Stichting De Noorderbrug. Cliënten van De Noorderbrug leveren samen met begeleiders een bijdrage aan werkzaamheden in het park. Daarnaast zijn er vele vaste vrijwilligers die werkzaam zijn in de theesalon en verschillende werkzaamheden in het park verrichten. Daarnaast wordt het park door HBO-instellingen gebruikt als oefenplaats voor diverse leerprojecten en door MBO-instellingen als stageplaats.

ANBI-status

De beheerder van park Vijversburg, Stichting Op Toutenburg, heeft een ANBI-status. Dat houdt in dat het park bij de Belastingdienst geregistreerd staat als een Algemeen Nut Beogende Instelling. Meer informatie.

Door stimuleringsmaatregelen van de rijksoverheid is het door onze ANBI-status voordeliger om aan park Vijversburg te schenken. Particulieren mogen door de Geefwet bijvoorbeeld 25% extra aftrekken van de belasting. Ook daarover staat meer te lezen op: www.daargeefjeom.nl.

Ook bedrijven hebben fiscaal voordeel van het schenken aan culturele instellingen die door de Belastingdienst zijn aangemerkt als culturele ANBI.

Adresgegevens
Vijversburg
Stichting Op Toutenburg
Swarteweisein 2
9255 JB Tytsjerk
info@vijversburg.nl
www.vijversburg.nl

IBAN: NL03 RABO 0362 701 237
Inschrijvingsnummer KvK 41000310
RSIN nummer 002824097

Doelstelling
Stichting Op Toutenburg heeft als belangrijkste doel: het in stand houden van landgoed Vijversburg.

Bestuur/medewerkers
Het bestuur van de stichting bestaat uit drie ‘regenten’ en is onbezoldigd. Voorzitter: T.R. Piersma, secretaris: A. van der Burg, penningmeester: H. Schreiber.

Stichting Op Toutenburg heeft vijf medewerkers in dienst die zorg dragen voor de exploitatie en het onderhoud van het park en alle bezittingen.

Vrijwilligers en stagiaires

Park Vijversburg werkt met veel vrijwilligers. Zonder hen kunnen we het park niet draaiende houden.

Eens per jaar presenteert onze organisatie zich op de Vrijwilligersbeurs in de Harmonie te Leeuwarden. Zodra de datum bekend is zullen wij deze onder uw aandacht brengen.

Wij zijn op zoek naar vrijwilligers met groene vingers, vrijwilligers die rondleidingen willen geven en vrijwilligers die gasten willen bedienen in de theesalon of op het terras.

Hebt u zin om in het park aan de slag te gaan als vrijwilliger bekijk dan onderstaande vacatures.

vacature-vrijwilliger-moestuin
vacature vrijwilliger park
vacature vrijwilliger cactuskas  

Op zoek naar een stageplek?
Ben je op zoek naar een leerzame stageplek voor je maatschappelijke stage, D-points of een afstudeeropdracht? Park Vijversburg biedt verschillende mogelijkheden. Het park is een erkend leerbedrijf en heeft de ANBI-status. Er wordt gewerkt met een team van professionele werknemers en een grote groep vrijwilligers.

Er zijn verschillende werkzaamheden. Zo kun je bijvoorbeeld helpen in de theesalon op zondag en bij het organiseren van activiteiten en evenementen. Doe je een “groene” opleiding, dan ben je in het park helemaal op de goede plek. Een stage op het gebied van marketing & communicatie behoort ook tot de mogelijkheden.

Belangstelling? Informeer naar de mogelijkheden via info@vijversburg.nl

Informatie over het Wurkferbân Fryske Rassen kunt u vinden op de website www.werkverband-frieserassen.nl

Partners

Vijversburg werkt nauw samen met een aantal partners.

’s Heeren Loo
Elke dag komen er ongeveer zeven cliënten van de zorginstelling ’s Heeren Loo met hun begeleiders naar Vijversburg. Zij verrichten licht tuinwerk, verzorgen de dieren in de volière, maken de banken schoon en houden de paden begaanbaar.

Succulenta Fryslân
Vrijwilligers van de Succulenta Fryslân kweken cactussen en vetplanten in de Oranjerie en de naastgelegen rotstuin. Op de zondagmiddag tijdens de zomermaanden is de kas voor het publiek geopend en geven de vrijwilligers informatie over de verzorging van de planten. Wilt u op een ander moment een bezoek brengen aan de Oranjerie? Neem dan contact op met info@vijversburg.nl.

Friese Hoender Club
De doelstelling van deze Club is om de Friese kip met de voorkomende kleurslagen te behouden, te verbeteren en te promoten. Het oudste fokstation is te vinden in Park Vijversburg. Hier zijn sinds 1996 alle twaalf kleurslagen van de grote Friese hoenders te vinden.

Eropuit in Friesland
De regiomarketing voor de recreatieve sector wordt in Noordoost Friesland verzorgd door stichting RegioMarketing Toerisme. Vijversburg vertegenwoordigt de ondernemersvereniging Groene Ster in het dagelijks bestuur van deze stichting. Op zoek naar een leuk uitje in de regio? Kijk dan eens op Eropuitinfriesland.nl.

Samenwerking met bloggers en influencers
Er zijn meerdere blogs geschreven over Vijversburg. Kijk daarvoor eens op:

  • Liefsuithetnoorden.nl: “Kom dwalen in beleefpark Vijversburg”. Liefs uit het Noorden is één van de grootste blogs en Instagram accounts in het Noorden van Nederland met tips over de provincies Friesland, Groningen en Drenthe.
  • Reischeck: een reisblog met informatie over vakanties binnen en buiten Nederland.
  • Kidsproof: de leukste uitjes & dagjes uit met kinderen!

Rentmeester
Het beheer van de ongeveer 280 hectare landbouwgrond heeft de Stichting gedelegeerd aan een rentmeester.

NME Tytsjerksteradiel
NME Tytsjerksteradiel verzorgt voor scholen in de gemeente excursies en natuurvoorlichting in het park.

Buuten Leeuwarden

Schenken en steunen

Word sponsor
Vijversburg wordt door onze bezoekers enorm gewaardeerd. Jaarlijks  bezoeken vele gezinnen, kinderen, natuur- en cultuurliefhebbers het park.

Wordt u sponsor dan hebben wij u veel te bieden. Het park is een bijzondere en sfeervolle locatie. In de villa bevinden zich horecafaciliteiten. Wij bieden u de mogelijkheid om ontvangsten voor personeel en/of relaties te organiseren, maar u kunt ook terecht voor een exclusief diner, een onvergetelijke ervaring of een bijzonder arrangement.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met ons secretariaat: telefoon: 0511 – 432427 of e-mail: info@vijversburg.nl.

Schenken en nalaten
Vijversburg is een particulier park en ontvangt geen structurele subsidie. Steun van particulieren en bedrijven is dan ook van harte welkom. Er zijn veel manieren waarop u een bijdrage kunt leveren aan de instandhouding van het park. Bijvoorbeeld door met uw bedrijf een onderhoudsklus in het park te doen. Een mooie win-win situatie: een maatschappelijk verantwoord teamuitje voor uw bedrijf en wij hebben wat extra handen bij het onderhoud van het park.

Daarnaast kunt u ons steunen met een gift, een periodieke schenking of door Vijversburg op te nemen in uw testament. Onze ANBI-status en de Geefwet maken het voor particulieren, instellingen en bedrijven aantrekkelijk om Vijversburg een geldelijk warm hart toe te dragen in de vorm van donaties en andere giften.

Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met ons secretariaat telefoon: 0511 – 432427 of e-mail: info@vijversburg.nl.

Geschiedenis

Stadhouder Georg Schenk van Toutenburg
Stadhouder Georg Schenk van Toutenburg legt in 1528 een buitenverblijf aan, op de plaats waar nu de twintig stichtingswoningen staan. Hij laat vanaf Leeuwarden een ontsluitingsweg aanleggen naar Slot Toutenburg: de Zwarteweg. Dit slot is afgebroken. Begin 17e eeuw wordt een eenvoudig buitenhuis met omgrachte tuin en singelbeplanting aangelegd ten zuiden van het huidige theehuis in het park. Dit gebeurt in opdracht van Pieter van der Geest. Op de plaats van dit buitenhuis ligt tegenwoordig een vijver.

Age Binses Looxma III
In 1808 koopt Age Binses Looxma III – koopman te Leeuwarden – dit buiten. Hij is getrouwd met Anna Pieters. Zijn voorouders waren in de 17e eeuw zilversmeden en regenten in Sneek. Als kooplieden verwierven de Looxma’s in de tweede helft van de 17e en eerste helft van de 18e eeuw macht en aanzien.

Vijversburg was om twee redenen een prima aankoop. Het ligt dicht bij Leeuwarden, waar Looxma woonde en zijn pakhuizen had, en het gaf hem status. In het koopcontract wordt gesproken over ‘een fraaie tuin, grachten en kostelijke tuinen voorzien van vruchtbomen’. Behalve de eikensingel aan de westkant van het landgoed getuigen de lindelaan, de 18e-eeuwse onderbouw van de oranjerie en het stenen tuinhuis aan de weg Leeuwarden-Groningen nog van de formele aanleg.

 

Nicolaas Ypeij en Baudina Looxma
In 1828 trouwt hun enig kind, Baudina Looxma, met Nicolaas Ypeij, arts te Leeuwarden. De familie Ypeij telde veel ambtenaren, politici en intellectuelen: landmeters, hoogleraren en rechters. Het huwelijk van Baudina en Nicolaas betekent een samensmelting van fortuin en intellect.

In 1843 gaat het echtpaar Ypeij-Looxma wonen op Vijversburg. Een jaar later bouwen zij een groot nieuw huis op de plaats van het huidige. De tuin wordt sterk uitgebreid in landschappelijke stijl. Nicolaas, die bekend wordt als de Heer van Swarteweisein, overlijdt in 1869.

Age looxma Ypeij
Baudina blijft achter met haar enige zoon Age. In 1890 overlijdt Baudina en in 1892 Age, die ongetrouwd blijft.

Stichting Op Toutenburg
In zijn testament, dat begint met de woorden ‘Tot aandenken aan mijne moeder’, wordt onder andere geregeld dat er een stichting Op Toutenburg wordt opgericht die tot taak heeft het park en de villa te onderhouden en hun boerderijen in Tytsjerksteradiel te beheren. Bovendien moest deze stichting een ‘Huis met twintig kamertjes’ bouwen. Dit gaf plaats aan twintig van de meest behoeftige echtparen van de drie nabijgelegen dorpen Tytsjerk, Ryptsjerk en Hurdegaryp. Tegenwoordig worden de woningen verhuurd. De kostbare porseleincollectie van de familie, bestaande uit 50.000 stuks, werd gelegateerd aan de provincie Friesland, waar hij korte tijd in het Fries Museum te zien was. Sinds 2007 is de Ypeijcollectie te bewonderen in museum Princessehof te Leeuwarden.

Bestuur bestaat uit drie leden
Het bestuur van Stichting Op Toutenburg bestaat sinds haar oprichting uit drie leden, die moeten wonen in de provincie Friesland. Een van de eerste daden van de nieuwe stichting was het verkleinen van Villa Vijversburg uit kostenoverweging. De oorspronkelijke grootte van de villa is echter te zien aan een maquette uit 1880, die in de villa staat. Een bouwtekening is nooit gevonden. Het park groeide in de twintigste eeuw uit tot een toeristische topattractie van Friesland.

Aanleg oude park, Oudste deel, ± 1720 – ± 1845
Bij het stenen theehuis uit de 18 eeuw, aan de noordkant van het van historische park, ligt het oudste deel van het park. Hier is nog een deel van de afbakening met lindebomen te zien in carrévorm: het restant van een formele tuin, die ongeveer in 1720 werd aangelegd.

Later is het gebied rondom de huidige villa – die in 1844 werd gebouwd – in landschapsstijl aangelegd. In dit gedeelte komt een groot aantal verschillende tuinelementen voor. De belangrijkste hiervan zijn: een kluizenaarshut, een volière, een slingervijver, een boomgaard, twee houten rietgedekte schuren, een oranjerie en een parkbos met slingerpaden. Tot dit deel behoort ook de lindelaan tussen het weiland en de drooggemaakte Sânjes en de eikenlaan aan de westzijde.

1855 – 1862

Het tweede deel van de aanleg is eveneens in landschapsstijl. Het is aangelegd van 1855 tot 1862. Beeldbepalend is een grote slingervijver, omgeven door slingerpaden. Langs de vijver zijn karakteristieke tuinelementen aanwezig. De belangrijkste zijn: een tuinhuis met een grot, een ‘Zwitserse’ en een driearmige brug, een eiland met vaas en een parkbos met slingerpaden.

1858 – 1862

Het derde deel bestaat uit de voormalige veenplas Sânjes die in de periode 1858-1862 is ingepolderd en ingeplant. Dit langgerekte deel is ook aangelegd in landschapsstijl en bestaat uit bos (voormalig hakhout), watergangen en de Jodenvijver, alsmede slingerpaden met laanbeplanting en de Blauwe Koepel.

Weiland met ooievaarsnest, 17e eeuw
Dit deel is altijd als weiland in gebruik geweest. Het werd in de volksmond ‘het Ooievaarsnest’ genoemd; de aanleg dateert uit de 17e eeuw. In 2014 is dit deel van het park opnieuw ingericht door de Duitse kunstenaar Tobias Rehberger.

Meer informatie

  • Video met informatie over de historie.
  • Over de geschiedenis van beide families is ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Stichting Op Toutenburg in 1992 een boek geschreven door Goffe Jensma.
    Goffe Jensma, 1992. ‘Tot aandenken aan mijne moeder’. Filantropie en grootgrondbezit te Swarteweisein, 1650 – 1892 – 1992. Uitgegeven ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de Stichting op Toutenburg te Swarteweisein. Leeuwarden: Fryske Academie, Fryske historyske rige 7, nr 747. Isbn 90-6171-747-7.
  • Toespraak ter gelegenheid van de opening van het Ypeij-kabinet in de Princessehof, 28 januari 2007, door Goffe Jensma.